2 września br. informowaliśmy o apelu posła Jana Szopińskiego do premiera, który nazajutrz miał gościć w Bydgoszczy, by zainteresował się stanem zatrutego terenu po byłym Zachemie. Tam też zamieściliśmy treść interpelacji posła (nr 35823) w tej sprawie do ministra klimatu i środowiska. Z datą 10 października br. nadeszła odpowiedź z ministerstwa, w której powiadomiono, że… w trakcie procedowania jest projekt ustawy, który ma regulować takie sprawy, jak problemy ze zdegradowanym terenem poprzemysłowym. W odpowiedzi na pytanie, skąd przewiduje się finansowanie takich zadań, przeczytać można, że ze środków… Krajowego Planu Odbudowy!
Czytaj więcej: Apel J. Szopińskiego do goszczącego w Bydgoszczy premiera ws. trucizn po Zachemie (lewica.org.pl)
Oto tekst odpowiedzi na interpelację posła Jana Szopińskiego nr 35823 z Ministerstwa Klimatu i Środowiska:
"(…) w odpowiedzi na interpelację Posła Jana Szopińskiego w sprawie realizacji zadań rządu w zakresie remediacji terenu po dawnych Zakładach Chemicznych Zachem w Bydgoszczy,
K9INT35823, przekazaną przez KPRM w celu udzielenia odpowiedzi, poniżej przekazuję stosowne informacje.
W dniu 22 czerwca 2018 r. pomiędzy Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej a Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Bydgoszczy została zawarta
umowa o dofinansowanie projektu „Remediacja terenów zanieczyszczonych w rejonie dawnych ZCh „ZACHEM” w Bydgoszczy w celu likwidacji zagrożeń zdrowotnych i środowiskowych, w tym dla
obszaru Natura 2000 Dolina Dolnej Wisły oraz Morza Bałtyckiego” nr POIS.02.05.00-00-0003/17 w ramach działania 2.5 Poprawa jakości środowiska miejskiego oś priorytetowa II Programu
Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.
Realizacja projektu przewidziana jest na lata 2018-2023, a planowany całkowity jego koszt wynosi 93 425 000 zł, w tym 79 411 250 zł pochodzi ze środków Funduszy Europejskich. Informacje o prowadzonych działaniach oraz ich rezultatach dostępne są na stronie https://www.gov.pl/web/rdos-bydgoszcz/wyniki-badanzrealizowanych-na-zlecenie-rdos-w-bydgoszczy
W ramach projektu planowana jest likwidacja bezpośredniego zagrożenia środowiskowego w obszarze oddziaływania dawnych Zakładów Chemicznych „ZACHEM” S.A. w Bydgoszczy, ze
szczególnym uwzględnieniem ochrony obszaru Natura 2000 Dolina Dolnej Wisły PLB040003 oraz wyeliminowanie bezpośredniego zagrożenia zdrowotnego mieszkańców osiedli Łęgnowo i Łęgnowo-Wieś zlokalizowanych w obszarze migracji zanieczyszczeń z rejonu kompleksu składowisk przy ul. Zielonej.
Efektem projektu będzie oczyszczenie skażonego środowiska gruntowo-wodnego z zanieczyszczeń organicznych i nieorganicznych emitowanych z kompleksu składowisk przy ul. Zielonej, zlokalizowanego w granicach dawnych Zakładów Chemicznych „ZACHEM” SA. Realizowane działania pozwolą na zatrzymanie migracji zanieczyszczeń z terenów skażonych na tereny zamieszkałe oraz obszar Natura 2000 Dolina Dolnej Wisły, przez co wyeliminowane zostanie zagrożenie zdrowotne i środowiskowe w obszarze oddziaływania Zakładów Chemicznych „ZACHEM” SA.
Projekt zakłada wykonanie 7 studni głębinowych i poddanie środowiska gruntowo-wodnego oczyszczaniu techniką pump-and-treat (P&T). Technika ta polega na odpompowywaniu
zanieczyszczonych wód podziemnych, poddawaniu ich częściowemu oczyszczeniu w specjalnej jednostce podczyszczającej, a następnie zatłoczeniu za pomocą studni iniekcyjnych z powrotem do
górotworu, dzięki czemu stosunki wodne w obszarze remediacji zostaną zachowane. Dla bieżącej kontroli postępu działań remediacyjnych planowane jest wykonanie sieci monitoringu złożonej z kilkunastu piezometrów wyposażonych w zestaw automatycznych czujników dla pomiaru wybranych parametrów fizykochemicznych. Zaplanowane działania remediacyjne zapewnią skuteczne oczyszczenie środowiska gruntowo-wodnego wraz z wymywaniem zanieczyszczeń zaabsorbowanych na gruncie, a wykonane studnie stanowić będą barierę hydrodynamiczną, która skutecznie zatrzyma lub przynajmniej znacząco ograniczy dalszą propagację zanieczyszczeń zabezpieczając tym samym osiedla mieszkaniowe przed ich dalszym dopływem.
Jednocześnie pragnę zwrócić uwagę na projekt ustawy o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych (UD 312), który będzie dotyczyć również dawnych zakładów „Zachem”.
Projekt ten jest obecnie procedowany, a jego treść jest dostępna na stronach Rządowego Centrum Legislacji
https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12362213/katalog/12897182#12897182.
Kształt ustawy może jeszcze ulec zmianie. Celem planowanej regulacji jest m.in: usunięcie lub ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko wybranych wielkoobszarowych terenów poprzemysłowych, w tym eliminacja lub zabezpieczenie odpadów stwarzających zagrożenie dla środowiska oraz oczyszczenie zanieczyszczonych terenów celem późniejszego zagospodarowania, a także wskazanie organu administracji właściwego w sprawach wykonania projektu poprawy stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym.
Odnosząc się do kwestii własnościowych należy zauważyć, że projektowana ustawa ma ułatwić prowadzenie działań służących remediacji m.in. poprzez określenie zasad wywłaszczenia nieruchomości lub czasowego zajęcia nieruchomości w celu wykonania decyzji o poprawie stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym oraz wprowadzenie odpowiednich zmian w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami – w zakresie umożliwiania wywłaszczenia nieruchomości z uwagi na konieczność wykonania decyzji o poprawie stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym oraz rozszerzenia przepisów o opłacie adiacenckiej na udział w kosztach poprawy stanu środowiska.
Źródłem finansowania prac remediacyjnych, zgodnie z oceną skutków regulacji dla projektu, będą przede wszystkim środki w ramach Krajowego Planu Odbudowy (unijne z krajowym wkładem), środki unijne ramach programu FENiKS oraz środki NFOŚiGW oraz wfośigw (w tym przypadku WFOŚiGW w Toruniu).
Z poważaniem,
Z up. Ministra
Małgorzata Golińska
Sekretarz Stanu
Ministerstwo Klimatu i Środowiska"
opr. nim, 27 października 2022 r.